یکی از نشانه‌های بارز در تشخیص کووید -۱۹ در ابتدای همه‌گیری، از دست دادن حس بویایی و چشایی بود. این عوارض در حال حاضر بسیار کمتر شایع است و فقط در تعداد کمی از بیماران مبتلا به کووید-۱۹ در سال گذشته این نشانه‌ها گزارش شده است.

سی‌بی‌اس‌نیوز در گزارشی، تجزیه‌وتحلیل داده‌های سوابق پزشکی افراد مبتلا به کووید-۱۹ را منتشر کرده است. این داده‌ها از موسسه ملی بهداشت جمع‌آوری شده است.

دکتر ایوان ریتر، مدیر پزشکی مرکز اختلالات بویایی و چشایی «وی‌سی‌یو»، به سی‌بی‌نیوز گفت: «پیش‌تر، مردم به این نکته واقف بودند که اگر سرما خورده‌اند و حس بویایی و چشایی خود را از دست داده‌اند، احتمالا به کووید-۱۹ مبتلا شده‌اند. اما اینک واقعا نمی‌توان این را تایید کرد.»

دکتر ریتر در پژوهشی که هدایت آن را بر عهده داشت، به بررسی و تحلیل شرایط بیماران مبتلا به کووید-۱۹ پرداخت که حس بویایی و چشایی خود را از دست داده بودند.

در حالیکه در اوایل همه‌گیری بیش از ۵۰ درصد افراد، از دست دادن حس بویایی و چشایی خود را گزارش داده بودند، این عوارض فقط در سه تا چهار درصد بیماران مبتلا به گونه جهش‌یافته اومیکرون گزارش شده است.

پژوهش جدید نشان ‌می‌دهد که نشانه‌‌های ابتلا به کووید-۱۹ طی زمان تغییر کرده است. با ظهور سویه‌های جدید ویروس و مصونیت‌های به‌دست‌آمده از تزریق واکسن و ابتلا به بیماری، نظام دفاعی جدیدی در بدن افراد به چشم می‌خورد که در آغاز همه‌گیری وجود نداشت.

محققان در «یونیورسیتی کالج لندن» اعلام کردند که پس از شیوع سویه اومیکرون، تعداد افرادی که پس از ابتلا به این ویروس، از دست دادن حس بویایی و چشایی را در خود گزارش دادند، کاهش چشمگیری داشته است.

به گفته محققان، سویه‌های مسری‌تر اومیکرون با افزایش سرفه و عطسه همراه بوده است.

راهی برای درمان جدید

دانشمندان به سرنخ‌‌‌های جدیدی دست‌ یافته‌اند که نشان می‌دهد چرا برخی بیماران پس از ابتلا به کووید-۱۹ در ابتدای همه‌گیری، هنوز حس بویایی و چشایی خود را به دست نیاورده‌اند.

تیمی از محققان به رهبری دکتر بردلی گلدشتاین از دانشگاه دوک و دکتر ساندیپ داتا از دانشگاه هاروارد، سال گذشته گزارش دادند: «یک نوع واکنش ایمنی در حال رشد، با وجود متلاشی شدن ویروس‌ها، همچنان سلول‌‌های عصبی بینی را هدف قرار می‌دهد.»

در این پژوهش، داوطلبان نمونه‌ کوچکی از بافت را از بالای بینی‌شان خارج کرده و بلافاصله به آزمایشگاه تحویل دادند.

در مقایسه این بافت‌ها با نمونه‌‌های دیگر از بیمارانی که حس بویایی و چشایی خود را از دست نداده بودند، مشخص شد که نشانه‌‌هایی از التهاب مداوم ناشی از وجود سلول‌های «تی» (T) در سیستم ایمنی بدنشان وجود دارد.

گلدشتاین می‌گوید: «این سلول‌های ایمنی همچنان به ایجاد سطحی از آسیب مداوم یا جلوگیری از ترمیم ادامه می‌دهند.»

او تاکید کرد: «چه کلیه باشد، چه قلب یا مغز، فکر می‌کنم نکته مشترکی وجود دارد که نشان می‌دهد سیستم ایمنی در آن دخیل است. بر این اساس، درمان باید به سمتی برود که بداند چه مناطقی از سلول، هدف دارویی محسوب می‌شود. ممکن است بازسازی و بازیابی سلول‌های عصبی، نیازمند تقویت‌ باشد.»

روش بویایی و تزریق در بینی

در حال حاضر پزشکان با تعداد انگشت‌شماری از بیماران مواجه‌اند که همچنان به مشکلات بسیاری در حس بویایی و چشایی دچارند.

ریتر می‌گوید: «بیماران مبتلا به کووید طولانی‌مدت، فراتر از تاثیر این بیماری بر کیفیت زندگی، مانند بوییدن و چشیدن غذاهایی که زمانی خوش‌طعم بودند، با مشکلات جدی‌تری مواجه‌اند.»

او می‌گوید: «بینی، یکی از اعضای بدن است که به مثابه سیستم هشدار اولیه، بوی دود و بروز آتش، نشت گاز یا فاسد بودن غذا را اعلام می‌کند. بنابراین، از کار افتادن این حس چالش‌های بسیاری در پی دارد.»

یکی از راه‌های متداول درمان، قرار دادن مداوم اعصاب بویایی آسیب‌دیده در معرض طیف گستر‌ده‌ای از رایحه‌های مطبوع است.

یکی از درمان‌های دارویی، درمان استروئیدی است که به گفته ریتر، شواهد کمی مبنی بر اثربخشی آن شناسایی شده است.

ریتر می‌گوید، یکی از روش‌های امیدوارکننده، استفاده از فرمول‌های غلیظ پلاکت‌هایی است که از خون بیمار گرفته می‌شود که پس از تزریق یا وارد کردن آن به درون بینی بیمار، شاید بتوان بافت بینی را دوباره رشد داد.

البته ریتر معتقد است که این روش‌‌های درمانی چندان هم بی‌خطر نیستند.

به باور او حس بویایی بسیاری از بیماران با اندک مداخله پزشکان در طی زمان بهبود یافته است و فقط ۷.۵ درصد بیماران پس از سال‌ها، همچنان با مشکلات ناشی از این عارضه دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند.